तसेच जमिनीच्या पृष्ठभागाचा तापमान (LST) आणि वाऱ्याचा वेग यासारख्या घटकांचा विचार करून एक संयुक्त मॉडेल तयार केले गेले, ज्यामुळे वीज कोसळण्याचा अचूक अंदाज लावता येतो. हा शोध IMD (भारतीय हवामान विभाग) सह काम करताना आणखी उपयुक्त ठरतो.
2.5 तासांपूर्वी वीज कोसळण्याचा अलर्ट कसा मिळेल?
ISRO च्या या नव्या प्रणालीमुळे वीज कोसळण्याचा अंदाज 2.5 तासांपूर्वी मिळतो. यामुळे वेळेत खबरदारी घेता येते, जे आपत्ती व्यवस्थापन मध्ये मोठा टप्पा आहे. यामुळे महाराष्ट्रातील शेतकरी, गावकरी आणि शहरातील नागरिक वीज कोसळण्यापासून सुरक्षित राहू शकतात.
- शेतकऱ्यांना वेळेत शेतापासून सुरक्षित स्थळी जाण्यासाठी वेळ मिळतो.
- आवश्यक उपाययोजना, जसे की, वीज उपकरणे बंद करणे, सुरक्षित ठिकाणी जाणे शक्य होते.
- IMD आणि स्थानिक प्रशासनाला तत्पर प्रतिसादासाठी मदत होते.
IMD आणि मोन्सूनमुळे वाढणारी महत्त्व
भारतामध्ये, विशेषतः मोन्सून हंगामात वीज कोसळण्याच्या घटना वाढतात. IMD चा हवामान अंदाज आणि ISRO च्या या तंत्रज्ञानाचा एकत्रित वापर देशातील आपत्ती व्यवस्थापनाला नव्या पातळीवर घेऊन जाईल. मोन्सून दरम्यान वीज कोसळणे अनेकदा अत्यंत धोकादायक ठरते, विशेषतः शेतकऱ्यांसाठी ज्यांच्या जीवितावर आणि शेतीवर परिणाम होतो.
ISRO, IMD आणि महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी फायदे
महाराष्ट्रात वीज कोसळून होणाऱ्या मृत्यूंचा दर सर्वाधिक असल्याने ISRO आणि IMD यांच्या यशस्वी सहकार्यामुळे हा धोका कमी करण्याचा मोठा मार्ग उघडला आहे. हे तंत्रज्ञान शेतकऱ्यांना आणि गावकऱ्यांना वेळीच सुरक्षित स्थळी पोहोचण्याची संधी देईल.
याशिवाय, यामुळे आर्थिक नुकसान कमी होण्यास मदत होईल आणि लोकांच्या जीवितहानीपासून संरक्षण होईल. यामुळे सरकारच्या आपत्ती व्यवस्थापन योजना अधिक प्रभावी होऊ शकतात.
- OLR डाटा विश्लेषण: आकाशातील वीज आणि ढगांच्या हालचालींचा सखोल अभ्यास.
- LST (जमिनीचा तापमान): जमिनीवरील तापमानाचे मोजमाप करून अंदाज अधिक अचूक करणे.
- वारा वेग: वाऱ्याच्या वेगाचा अभ्यास वीज कोसळण्याच्या शक्यतेसाठी अत्यंत महत्त्वाचा.
- संयुक्त मॉडेल: या सर्व घटकांचा वापर करून एक ठोस आणि विश्वासार्ह अंदाज तयार करणे.
आपत्ती व्यवस्थापनात क्रांती
ISRO च्या या उपग्रहाचा वापर करून केवळ वीज कोसळण्याचा अंदाज लावणे नव्हे तर, आपत्ती व्यवस्थापनातही मोठा बदल घडवून आणला जाऊ शकतो. त्यामुळे वीज कोसळण्यामुळे होणाऱ्या मृत्यू आणि आर्थिक नुकसानावर नियंत्रण मिळवणे शक्य होणार आहे.
याशिवाय, यामध्ये IMD चा हवामान अंदाज महत्त्वाचा भाग आहे. IMD कडून मिळणाऱ्या माहितीचा वापर करून वीज कोसळण्याच्या काळजीपूर्वक निरीक्षणासाठी आणि अलर्टसाठी मदत होते.
देशातील इतर भागांनाही होणार फायदा
भारताबरोबरच, आकाशातून वीज कोसळण्याच्या अंदाजासाठी ही प्रणाली इतर देशांमध्येही उपयोगी ठरू शकते. ISRO ने जे तंत्रज्ञान विकसित केले आहे, ते जागतिक स्तरावर आपत्ती व्यवस्थापनाला नवीन दिशा देऊ शकते.
निष्कर्ष
ISRO च्या इनसॅट-3डी उपग्रहाच्या माध्यमातून वीज कोसळण्याचा अंदाज 2.5 तासांपूर्वी मिळण्याचा शोध भारतासाठी आणि विशेषतः महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक मोठी भेट आहे. IMD च्या हवामान अंदाजांसह याचा योग्य वापर केल्यास शेतकरी आणि नागरिक सुरक्षित राहू शकतील. यामुळे आपत्ती व्यवस्थापनात सुधारणा होईल, जीवितहानी आणि आर्थिक तोटा टळेल.
ISRO आणि IMD यांच्या सहकार्याने भविष्यात भारताला हवामान आणि नैसर्गिक आपत्तींशी लढण्यासाठी आणखी सक्षम बनवले जाईल. त्यामुळे आपण सर्वांनी या तंत्रज्ञानाचा फायदा घ्यावा आणि वेळोवेळी अलर्ट घेऊन सुरक्षित राहावे.
अधिक माहितीसाठी खालील लिंक पहा:
