Cotton Rate Market : देशात विक्रमी कापूस उत्पादन होण्याचा अंदाज वर्तविणाऱ्या देशातील नफेखोर कापूस खरेदीदार आणि व्यापाऱ्यांना पुन्हा एकदा सुगीचे दिवस येऊ लागले आहेत.
शेतकऱ्यांचा कापसाचा साठा संपत असताना नेहमीप्रमाणे दरात सुधारणा सुरू झाली आहे. त्यामुळे शेतकरी व मालाचे नुकसान होत आहे.
यंदा शेतकऱ्यांना कापसाला सरासरी ६६०० रुपये प्रतिक्विंटल भाव मिळाला आहे. यंदाही कापसाचे तीन-चार वेगवेगळे भाव होते. हमी भावाने केवळ सहा ते साडेसहा लाख कापूस गाठींची (एक गाठी १७० किलो कापूस) खरेदी झाली आहे.
याचा अर्थ असा की, देशात केवळ २६ ते २७ लाख क्विंटल कापूस हमी भावाने (7020 रुपये) खरेदी झाला आहे, तर 210 लाख गाठी कापूस खासगी खरेदीदार आणि व्यापाऱ्यांनी सरासरी 6600 रुपये प्रतिक्विंटल दराने खरेदी केला आहे. ,
एक गाठी कापसासाठी पाच क्विंटल कापूस लागतो. गुलाबी बोंडअळी आणि नैसर्गिक समस्यांमुळे देशातील कापूस उत्पादनात चार वर्षांपासून सातत्याने घट होत आहे.
मात्र देशात 127 ते 129 लाख हेक्टरवर कापसाची लागवड होते याकडे दुर्लक्ष करून कापूस उत्पादनाचा अंदाज यावेळी व्यक्त करण्यात आला. गेल्या नऊ महिन्यांपासून कापसाचा भाव 6600, 6800 ते 7100 रुपये प्रतिक्विंटल असा आहे.
कमी दर्जाचा कापूस पाच हजार रुपये प्रतिक्विंटल दराने व्यापाऱ्यांनी खरेदी केला. सरकारने हमी भावाबाबत कोणतीही ठोस कार्यवाही केलेली नाही.
बाजारातील अस्थिरता
यंदा कापूस बाजार अस्थिर आहे. कापूस पिकाचे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे. यावर्षी देशात 290 ते 295 लाख गाठी कापसाचे उत्पादन होणार असल्याचे सांगण्यात येत आहे. मात्र कमी पाऊस, गुलाबी बोंडअळी आदींमुळे कापूस पिकाचे मोठे नुकसान झाले.
295 लाख गाठींचे उत्पादन होईल की नाही, याबाबतही शंका आहे. मात्र खरेदीदार आणि विविध कापूस व्यापारी संघटना कापसाचा साठा जास्त असल्याचा दावा करत आहेत. डिसेंबर व जानेवारीत कापसाची सरासरी आवक प्रतिदिन १ लाख ८० हजार गाठी झाली आहे.
शेतकऱ्यांचा कापसाचा साठा १८ ते २० टक्क्यांवर असतो आणि जास्तीत जास्त कापूस खरेदीदार, व्यापारी आणि कारखानदारांपर्यंत पोहोचतो तेव्हा कापसाच्या दरात वाढ होते, असा मुद्दा तज्ज्ञ मांडत आहेत.
व्यापाऱ्यांकडून शेतकऱ्यांकडील साठ्याचे सर्वेक्षण
प्रत्येक गावात शेतकऱ्यांकडे किती कापूस साठा आहे याचे सर्वेक्षण आणि अंदाज व्यापारी इत्यादींनी एजंटांच्या मदतीने काढले. शेतकऱ्यांकडे कापसाचा साठा 70 ते 75 टक्के होता, त्यावेळी कापसाच्या दरावर सातत्याने दबाव होता.
मात्र शेतकऱ्यांकडे असलेला कापसाचा साठा 15 ते 16 टक्क्यांवर आल्यानंतर कापसाच्या भावात सुधारणा होऊ लागली आहे. अर्थात, सध्या कापूस दरवाढ आणि सुधारणांचा शेतकऱ्यांना फायदा होत नसल्याचे निदर्शनास आले आहे, असे तज्ज्ञांनी सांगितले.
आपला बळीराजा : WhatsApp Group वर सामील होऊ शकतात.
